Sociale psychologie in de media 

Maarten Keulemans en Gerben van Kleef

Hoogleraar verder in het nauw, maar geeft repliek.

Gelezen: Volkskrant

In navolging op het artikel eerder deze week met kritiek op Gerben van Kleef, krijgt hij ook de volle laag van Maarten Keulemans, wetenschapsbaas van de Volkskrant.

Hij citeert eerst Van Kleef die journalistiek ervan beschuldigt uit te zijn op ‘smeuïge oneliners’ en ‘geinige effectjes’ en ook: “De flutstudies waar nu (soms terecht) lacherig over wordt gedaan, werden eerst enthousiast breed uitgemeten in diverse media…Slodderwetenschap en broddeljournalistiek gaan hand in hand.’

Leugens.nl keek al eerder archieven na maar vond weinig, behalve dus dat artikel in De Telegraaf uit 2008, notabene over liegen en in samenspraak met Janka Stoker, waarmee dit blog afrekende.

Keulemans na het turven: “In de kwaliteitskranten Trouw, NRC Handelsblad, Het Parool en de Volkskrant kwam de naam Diederik Stapel vóórdat alle heisa begon in twaalf jaar tijd welgeteld 15 keer ter sprake – per krant gemiddeld één keer in de drie jaar.

Maar 13 van de 15 keer was het in een ander verband: Stapel leidde NRC eens rond door Groningen, Trouw besprak een boek waarvoor hij een hoofdstuk had geschreven, de Volkskrant vroeg enkele psychologen onder wie ook Stapel wat mensen toch zien in Sarah Palin.

Het gebeurde maar één keer dat Trouw, NRC en de Volkskrant een van Stapels studies als nieuws brachten. Dat was in april vorig jaar: hoe een rommelige omgeving discriminatie opwekt. Maar ja, dat was wél omdat Stapel er het gezaghebbende Amerikaanse wetenschapsblad Science mee had gehaald, een unicum voor een Nederlandse psycholoog.”

Inzake Stapel ging het goed, maar Keulemans erkent dat het ook fout gaat: “Keer op keer wijzen de onderzoeken uit dat journalisten nuances weglaten, inzoomen op treffende resultaten en oppoetsen wat smoezelig is.”

Gerben van Kleef

Ondertussen reageerde Gerben van Kleef op een opinieartikel van een externe journalist die in de Volkskrant en op Leugens.nl reageerde op zijn artikel. Deze ingezonden brief van Gerben van Kleef stond op zaterdag 8 december 2012 in de Volkskrant:

“Frans Oremus, redacteur van Villamedia Magazine, stelde op 6 december in deze krant dat ik ‘schaamteloos het straatje van de sociale psychologie schoonveeg door de media de schuld te geven van de fraude van Diederik Stapel.’ Eenieder die dat wil, kan mijn opiniestuk van 4 december nalezen en constateren dat deze aantijging volstrekt ongefundeerd is.

Ik maakte in mijn bijdrage twee punten. Ten eerste beargumenteerde ik dat de sociale psychologie niet fraudegevoeliger is dan andere wetenschapsgebieden. Dit is een feit, of we dit nu leuk vinden of niet. Ten tweede constateerde ik dat met name ‘sexy’ studies de weg vinden naar de media. Ik riep daarom wetenschappers en journalisten op meer aandacht te besteden aan gedegen onderzoek.

In plaats van mee te denken over een oplossing, kiest Oremus voor een aanval op de man. Ik zou een demagoog zijn en dom (of sluw, dat staat nog te bezien). Je zou verwachten dat iemand die dergelijke taal bezigt (een journalist nog wel), het stuk waarop hij reageert op zijn minst goed heeft gelezen. Niet dus.

Oremus beweert dat hij mijn betoog ‘omdraait’ als hij stelt dat universiteiten ernaar moeten streven gedegen onderzoek over het voetlicht te brengen. Laat dat nu precies zijn waartoe ik ook opriep in mijn artikel: ‘Onderzoekers zouden het als hun verantwoordelijkheid moeten zien om juist de conclusies uit hun gedegen, langlopende onderzoeksprogramma’s over wezenlijke onderwerpen via de media met het grote publiek te delen.’ “

  • Reacties

  • Frans Oremus | 08/12/12 om 21:58

    Van Kleef reageerde in ongeveer dezelfde bewoordingen op Villamedia.nl. Mijn reactie daar was:

    Goed dat je op deze website reageert – naast de ingezonden brieven-rubriek van de Volkskrant. Misschien had je het opiniestuk over ‘Slodderwetenschap’ en ‘broddeljournalistiek’ ook hier moeten plaatsen; dan had je meteen de doelgroep bereikt.

    Maar misschien wilde je een andere doelgroep bereiken. Die van de Volkskrant. Wellicht dat die denkt: ‘Ja, dat is nog zo gek nog niet wat die Van Kleef zegt. Die journalisten doen maar.’

    Jammer dat je volstrekt niet ingaat op mijn inhoudelijke kritiek, namelijk dat je de journalistiek probeert mee te trekken in een debacle dat de sociale wetenschap treft.

    Wanneer ik als journalist een verhaal de wereld in stuur dat niet klopt kom ik onmiddellijk voor de Raad voor de Journalistiek of voor de rechter. En terecht. Een hoogleraar die frauduleus onderzoek verricht wordt – terecht – gestraft. Het geeft geen pas om dan de media de schuld te geven. Uit pure wanhoop. Een klassieke reflex: de boodschapper krijgt de schuld.

Reageer op dit artikel:

*
To prove you're a person (not a spam script), type the security word shown in the picture. Click on the picture to hear an audio file of the word.
Anti-spam image

*
To prove you're a person (not a spam script), type the security word shown in the picture. Click on the picture to hear an audio file of the word.
Anti-spam image

Uw e-mail adres wordt niet gepubliceerd en niet aan derden verstrekt.

Omgangsvormen