Aandacht helpt zo veel als valse pilletjes
Placebo-effect overtrokken
Dus eisen aan het testen van medicijnen en methoden met twee groepen onzinnig.
Gelezen: Slate
Bij het testen van nieuwe medicijnen en nieuwe medische methoden is het uitsluiten van het ‘placebo-effect’ noodzakelijk. Dit staat voor het idee dat ook het geloof van de patií«nt in een medicijn en methode effect kan sorteren op een ziekte. Vertrouwen in het heilzaam effect moet worden onderscheiden van het werkelijk effect van nieuwe stoffen of een nieuwe aanpak.
Het placebo-effect vormt voor sommigen het bewijs dat een sterk geloof in genezing heilzaam werkt: ‘het tussen de oren’ effect. Hoe dan ook, je moet dubbelblind testen in medische wetenschap. Geen wetenschapsbijlage van een krant kon je het afgelopen decennium opslaan, of er stond iets over een uit te sluiten placebo-effect in.
Een studie van Henry K. Beecher, ‘The Powerful Placebo’, vormde in 1955 de basis voor de gedachte dat dubbelblind testen voortaan nodig was. Overigens was behalve de statistiek die deze man presenteerde een groot deel van zijn activiteiten aan argwaan onderhevig.
Het testen met placebo-effect ging daarna niettemin ver, bijvoorbeeld met echte knieoperaties om een nieuwe methode tegen reuma te onderzoeken tot aan het boren van gaten in de hersenpan om ingebrachte Parkinson-medicijnen te testen.
Maar de noodzaak van het meten van het placebo-effect overtrokken is. Er is een derde factor gevonden: aandacht. Bij het testen van medicijnen kreeg, zoals gebruikelijk, de eerste groep werkelijk het medicijn en de tweede groep de ‘neppillen’. Maar er was een derde groep die meedeed en louter medische aandacht kreeg voor de ziekte.
En wat bleek, volgens de criticasters: het effect van positieve aandacht op zich was net zo sterk als de autosuggestie van het placebo-effect van de toegediende nepmedicijnen.
Ofwel: ‘kom maar hier dan geeft mama er een kusje op’ bij de bekende schaafwond van een kind waarna de pijn en het huilen verminderen.
Nieuw is het pleidooi niet. Al in 2001 hebben Deense wetenschappers geopperd, na grondig onderzoek, dat het placebo-effect in feite niet bestaat. Dat toonde nauwgezette analyse van 114 verschillende medische onderzoeken aan.
Peter Olsthoorn | 25-10-07 08:40
Reacties
ron | 26/10/07 om 09:38
Voor iedereen die erin geloofd, werkt het wel!
Laat ze in die waan, want dit soort artikelen ondergraaft het effect. Het is maar met welke bril je kijkt!
Marc | 26/10/07 om 14:23
“Maar de noodzaak van het meten van het placebo-effect overtrokken is. Er is een derde factor gevonden: aandacht.”
Dit heet het Hawthorne effect. In het kort: de werkomstandigheden in de Hawthorne fabriek waren slecht, het ziekteverzuim was hoog. Op een dag volgt de aankondiging: de werkomstandigheden worden verbetert (meer licht, schonere lucht etc). Direct na de aankondiging daalt het ziekteverzuim aanzienlijk, ondanks het feit dat er nog niets verandert was.
Verder blijft onze kennis over het placebo effect beperkt tot de resultaten van onderzoek. Zou het een arts vrijstaan om patií«nten placebo’s voor te schrijven, wanneer hij/zij dat verantwoord acht uiteraard, dan zou pas werkelijk blijken hoe effectief een placebo is.
kelder | 31/10/07 om 17:19
Ik zou zeggen dat het kusje-erop net zo goed een placebo effect is. Ergo, declareren dat het placebo effect niet bestaat want het is net zo effectief als het placebo effect in een ander jasje is geen effectief argument.
Om dit goed te doen zul je “aandacht” moeten quantificeren en kijken hoe zich dat verhoudt tegenover aandacht-in-een-pilletje.
Wat is een effectieve dosis? Wanneer? Bij wie werkt het niet? Waarom niet? Etc.
Dit heeft problemen: Ten eerste, het komt verdacht dichtbij homeopatie, en is dus besmet werk voor gevestigde medische orde. Ten tweede, suikerpillen zijn stukken goedkoper dan echte pillen, en als er niets aan te verdienen valt is het onderzoek niet te verkopen. Ten derde, het komt verdacht dichtbij sociologisch onderzoek, en niet alleen is dat nog waziger en dus lastiger dan medisch onderzoek, de statistiek wiskunde die het mogelijk maakt beheersen veel te weinig onderzoekers echt goed.