Leugens.nl

 

Prins Bernhard, via Jan Tromp en Pieter Broertjes

In het koninklijk archief zelf dook de originele lidmaatschapskaart van de NSDAP uit 1936 van prins Bernhard op. Hij had die zelf bewaard. Waren de Volkskrant-journalisten die hem uitgebreid interviewden destijds te goedgelovig?

Gelezen en gezien: Nieuwsuur, Pieter Klok in de Volkskrant

Historicus en Niod-medewerker Gerard Aalders had al in 1996 overtuigend bewijs gevonden met een kopie van die lidmaatschapskaart uit een Amerikaans archief. Onder politieke druk distantieerde het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie (Riod, nu Niod) Niod (toen nog het Riod) zich van de publicatie. Aalders werd weggezet als querulant.

Idem dito voor de onbekende Ton Biesemaat die veel van Bernards streken onderzocht en publiceerde in Bernhardgate. Op Leugens.nl publiceerde hij over de 18 leden van de familie van Bernard die nauwe nazi-banden hadden en/of lid waren van nazi-organisaties als de NSDAP.

“De banden met de Abwehr konden beter in de doofpot blijven. Zo vlak na de oorlog zou dat het einde betekend hebben voor de prille koninkrijkstraditie in Nederland waarbij de Oranjes – na het verscheiden van koning Willem III – weer enigszins populair werden onder het volk.”

In december 2004 – twee weken na zijn dood – publiceerde de Volkskrant een groot interview met Prins Bernhard. Journalisten Pieter Broertjes en Jan Tromp hadden de prins in de jaren ervoor negen keer heimelijk gesproken en publiceerden volgens afspraak postuum. Afgelopen week herpubliceerde de Volkskrant dit interview, met onder meer:

Bernhard: “Vanaf de eerste dag dat ik in Nederland kwam heb ik alles over mijzelf verteld. Of het de oude koningin was of mensen van het hof, ik vertelde alles. In mijn achterhoofd zat: als iemand mij ooit iets kwalijk zal nemen over mijn verleden, kan ik zeggen dat ik het toch verteld heb, dat men het wist.

‘Ik wilde gewoon dat iedereen alles van mij wist. Ook over mijn banden met het nationaal-socialisme. Ik wilde voorkomen dat men zei: hij is een nazi geweest. Ik kan met de hand op de bijbel verklaren: ik was nooit een nazi… Ik heb nooit het partijlidmaatschap betaald, ik heb nooit een lidmaatschapskaart gehad.”

Dat is afgelopen week overal geciteerd, maar de voorafgaande alinea werd niet opgemerkt of verzwegen door Broertjes en Tromp, een voorafgaande conclusie van de auteurs zelf:

“Vanaf 1937, het jaar van zijn huwelijk met Juliana, heeft Bernhard zur Lippe-Biesterfeld op Soestdijk gewoond, sinds 1948 als prins-gemaal. Iedereen aan het hof mocht zien en weten wie hij was. Dat was zijn manier om vanaf het begin zijn vrijheid en zijn onafhankelijkheid te bewaken als een fort.”

Dat was onjuist. De interviewers – dat blijven het, hoe gezellig de sfeer ook was – hadden Aalders moeten volgen en niet moeten opschrijven dat ‘iedereen mocht zien en weten wie hij was’. (Ook van belang is wellicht dat de Volkskrant oprichter was van de Vereniging Verslaggevers Koninklijk Huis om afspraken te maken over berichtgeving over het koningshuis.)

Pieter Klok rehabiliteert

In zijn wekelijkse rubriek komt Pieter Klok op 7 oktober 2023 terug op de kwestie. Hij valt zijn voorganger hoofdredacteur Broertjes en Tromp uiteraard niet openlijk af, maar voor de goede verstaander is zijn commentaar zo te lezen.

Moedig rehabiliteert Klok de onderzoeker Gerard Aalders, en noemt Willem Oltmans als moedige journalist omdat hij niet slaafs het gezag volgde.

Over Bernard schrijft Klok: “Zijn poging om met behulp van een interview in de Volkskrant zijn blazoen op te poetsen is niet geslaagd.”

Grootmoedig zou geweest zijn: “Onze hulp aan Bernhard om zijn blazoen op te poetsen is dankzij onderzoek van anderen weersproken. We hadden zelf beter moeten onderzoeken, en onderzoekers als Aalders meer geloofwaardigheid moeten gunnen.”

Peter Olsthoorn | 08-10-23 13:26