Leugens.nl

Verbeelding wordt realiteit, werkelijkheid tot verbeelding 

Fictie is echter

Spelen met identiteiten tussen het schrijven en de marketing van literatuur.

Gelezen: Volkskrant 28 december 2013, ‘Pleidooi voor meer fictie in 2014’ door Wilma de Rek

De Nederlands-Marokkaanse schrijver Mano Bouzamour loog in Pauw & Witteman – geholpen door de redactie – dat hij een Marokkaan uit een achterstandsbuurt was zoals hoofdpersoon Sam in Bouzamours romandebuut De belofte van Pisa.

Ook interviewers van schrijvers als Dimitri Verhulst en Thomas Blondeau lebberden lekker mee op de golf van sappige privéontboezemingen die auteurs hen van de hand doen. En die overeenkomen met de beschreven belevenissen in het boek.

“Meestal was de eerste vraag of hij de gebeurtenissen die hij in zijn boek beschreef allemaal zelf had meegemaakt; op het ontkennende antwoord volgde een reactie die vrijwel altijd verbaasd was, vaak teleurgesteld en soms ronduit verontwaardigd…

Vaststaat dat de grens tussen fictie en non-fictie vaak niet duidelijk is te trekken. Vaststaat ook dat boeken waarvan de auteur wel op één lijn kan worden gesteld met de hoofdpersoon, het uitstekend doen…Uitgevers venten het autobiografische element gretig uit, in de wetenschap dat media zo’n waar gebeurd verhaal wel lekker vinden.”

Conclusie van Wilma de Rek in haar sterke artikel: “Autobiografische romans zijn populairder dan ooit. Hoe echter, hoe oprechter, denken we. Die aanname klopt niet… Laat 2014 het jaar van de terugkeer van de verbeelding zijn.”

Ze citeert Ella Haasse: “Ik denk dat fictie, dat wat je verwerkt via je verbeelding, dichter komt bij je beleving dan wanneer je je beperkt tot puur autobiografisch schrijven. Het essentiële van mijn leven heeft zich altijd afgespeeld in wat ik mij voorstelde, bedacht. In fictie blijft de kern over, al is het een beetje verkleed. Fictie is échter.”

Prachtige kern, levenswijsheid over verbeelding. Wat zich in de literatuur en media nu afspeelt is het primaat van de marketing: kijk- en leescijfers versterken elkaar met sappige kost waarover het lekker kletsen is.

Zelfde laken een pak op sociale media: alles ten behoeve van de opbouw van imago’s die dan ‘authentiek’ heten te zijn. Terwijl in de literatuur de verbeelding terrein verliest, neemt die toe in de weergave van de realiteit zoal de media die ooit als taak hadden.

In de media sneeuwen feiten meer en meer onder. Als je een pleidooi houdt voor meer verbeelding in de literatuur, dan ook de andere kant van de medaille: pleit voor terugkeer van meer feiten en feitelijk onderzoek in de journalistieke media.

Peter Olsthoorn | 01-01-14 11:01