Leugens.nl

Grote woorden om de ware oorsprong te verhullen 

VPRO over zomergasten

De stuitende zelfgenoegzaamheid van de VPRO-commentaar bij het prachtige jubileumprogramma over Zomergasten stond niet op zichzelf. [Aangevuld op 22 juli 2012.]

Gelezen: Volkskrant 18 juli 2012

Vandaag schrijft Johan Berends, voormalig Zakelijk Leider VPRO televisie, in een ingezonden brief in de Volkskrant:

“De oorsprong van VPRO’s Zomergasten was niet diep filosofisch, onbegrijpelijk kunstzinnig of buitengewoon intellectueel. Nee, de oorzaak was veel prozaïscher: poen!

In het inleidend commentaar in de jubileumuitzending van zondag 15 juli zei Roel van Broekhoven dat het programma was bedacht door ‘een aantal programmamakers’. Mede-samensteller Harry Hosman wist wel beter, maar hield zijn mond. Krijn ter Braak [foto], de enige bedenker van het legendarische programma, kwam niet aan het woord in de jubileumuitzending. Geschiedvervalsing is van alle tijden, dus hoogste tijd om even iets recht te zetten nu het nog kan.

In 1988 was ik zakelijk leider van de VPRO en zat met een behoorlijk financieel probleem voor de winterprogrammering. Dat betekende dat de aankomende avondvullende zomeruitzendingen voor het zeer bescheiden bedrag van (toen nog) 50.000 gulden out of pocket moesten worden geproduceerd. Een waanzinnig laag bedrag, vrijwel onmogelijk te realiseren. Geen van de programmamakers wist iets creatiefs te bedenken.

Toen kwam Krijn ter Braak, theatermaker, regisseur en acteur, destijds hoofd televisiedrama van de VPRO, met het briljante idee om een avondvullend programma te maken met 1 gast en 1 presentator, naar analogie van Het Marathoninterview op de VPRO-radio vrijdagmiddag. De gast mocht voornamelijk kiezen uit oude VPRO-fragmenten, dat scheelde weer uitzendrechten.

Niemand, ook Krijn niet, besefte toen dat dit programma 25 jaar later een waar ‘instituut’ zou worden. Peter van Ingen werd presentator. Van Ingen was in vaste dienst en drukte dus niet op de extra kosten.

Nóg hoor ik Krijn, met zijn diepe, sonore stem, zijn briljante idee die maandagochtend toelichten op de plenaire redactievergadering. Het was voorjaar 1988. Toen hij jaren later in ongenade was gevallen bij hoofdredacteur Kiers en de VPRO had verlaten, moest hij procederen om zijn naam weer op de aftiteling te krijgen.

Ook in deze jubileumuitzending was het kennelijk te veel gevraagd om in de aftiteling te vermelden dat Zomergasten een idee is van Krijn ter Braak! Het is allemaal te treurig voor woorden. Het zou de VPRO sieren in de eerstvolgende aflevering van Zomergasten deze omissie recht te zetten.”

Uiteraard vroegen we de Vpro om commentaar. Vandaag moest er eerst over vergaderd worden, aldus woordvoerster Marina Alings, die alvast zei: “Hij heeft altijd op de aftiteling gestaan, hoor.”

Vervolgns hadden we nog 3 vragen aan de Vpro:
1. Staan er volgens jullie feitelijke onjuistheden in de brief?
2. Waarom is de bedenker niet genoemd zondag?
3. Wat is verder jullie antwoord op deze brief?

Antwoord Marina Alings:
“Ik zie dat je je conclusie al hebt getrokken en gepubliceerd. Een reactie op onderstaande mail vinden we derhalve onnodig.”

Krijn ter Braak zelf wil er geen commentaar op geven. Hij neemt contact op met de Vpro om het ‘verder te regelen’.

In de Volkskrant van vrijdag 20 juli 2012 de volgende ingezonden brieven:

“Zomergasten
Toen in 1988 een aantal programmamakers van de VPRO bij elkaar kwam om een oplossing te bedenken voor het programma in de zomer, opperde Krijn ter Braak het idee om op televisie te doen wat op VPRO-radio al bestond: een marathoninterview.

Johan Berends, destijds zakelijk leider VPRO-televisie, wijst hierop in zijn brief aan deze krant (O&D, 18 juli). Er is niemand die dit zal betwisten. Dat is ook de reden dat er in de aftiteling van elke aflevering van Zomergasten staat vermeld: ‘Naar een idee van Krijn ter Braak’.

Het was correcter geweest als in de jubileumuitzending over Zomergasten Ter Braak was genoemd. Ere wie ere toekomt: hij was degene die met zijn idee aan de basis stond van het plan, dat uiteindelijk in samenspraak met de overige makers uitgroeide tot Zomergasten.

Karen de Bok, Hoofdredactie TV VPRO”

“Zomergasten 2
Mocht er van VPRO-zijde nog eens iets over Zomergasten gepubliceerd of gezegd worden, weet dan dat het idee ervoor niet is ontleend aan de Marathoninterviews. De duur van de Marathoninterviews is mogelijk later wel eens door mij in stelling gebracht toen er bezwaren opgeworpen werden tegen de lange duur, vier uur, die ik voor Zomergasten in gedachten had. Ik bracht toen naar voren: waarom zou een spanningsboog van vier uur op de radio wel en op de televisie niet kunnen. Het werden uiteindelijk vier uur.

Over de gebeurtenissen die geleid hebben tot mijn vertrek bij de VPRO omstreeks 1990, waardoor ik me verplicht voelde om de regie en het eindredacteurschap van het programma neer te leggen, kan nog een aardig kort verhaal geschreven worden. Zeker is dat, anders dan Johan Berends schrijft (O&D, 18 juli), er geen advocaat aan te pas kwam. De ‘naar een idee van’-credit op de aftiteling was een idee van Roelof Kiers.

Krijn ter Braak , Muiderberg”

Terugkijken:

Peter Olsthoorn | 18-07-12 10:29