Tenminste 27 gegronde zaken sinds 2005
Universiteiten houden fraude onder de pet
We beloofden veel meer wetenschapsfraudezaken in 2012. Dat wordt wel snel bewaarheid.
De Nederlandse universiteiten inclusief hun academische ziekenhuizen hebben de afgelopen jaren in totaal 102 zaken van wetenschapsfraude behandeld. Daarvan zijn ten minste 27 zaken gegrond verklaard en zijn zeker 16 wetenschappers bestraft. Ze werden ontslagen, overgeplaatst, of berispt. Meestal ging het om plagiaat. Ook kwam het verzinnen of bijwerken van gegevens voor en werden auteursnamen onterecht weggelaten bij publicaties.
In 2005 committeerden de instituten zich aan een ethische code. NRC suggereert dat het aantal aangebrachte zaken bij lange na niet de werkelijke fraude weerspiegelt. “De vertrouwenspersoon van de Universiteit Utrecht zegt dat wetenschappers fraude vooral melden als ze een conflict hebben met een collega.”
De Universiteit Utrecht behandelde zo’n dertig zaken, in Tilburg zijn tot de zaak Stapel “geen gevallen geweest waarvoor een onderzoekscommissie moest worden samengesteld”. Maar in Tilburg gaat natuurlijk alles goed, zo weten we sedert deze week. Tilburg heeft pas sinds 1 januari 2012 een volwaardige regeling voor handhaving van de integriteit.
Karel Berkhout & Esther Rosenberg stuurden twaalf universiteiten en acht universitaire medische centra een lijst vragen over schendingen van de wetenschappelijke integriteit Op verzoek van hen stuurden enkel de Universiteit Leiden en het AMC hun rapportages over fraude. De rest houdt die liever onder de pet en besloot gezamenlijk antwoord te geven op vragen via hun club VSNU en in vage termen. De journalisten moesten vaak nabellen om de aard van de beschuldiging te weten te komen..
“Nog in 2009 moesten twee universiteiten “sterk worden aangemoedigd” een reglement invoeren om al lopende fraudezaken te kunnen afhandelen, zegt Kees Schuyt, emeritus hoogleraar sociologie. Hij is voorzitter van het Landelijk Orgaan Wetenschappelijke Integriteit (LOWI), dat alle integriteitsschendingen behandelt in een soort hoger beroep.
Op verzoek bekijkt Schuyt de inventarisatie van de universiteiten door deze krant. Dit zijn nog niet álle zaken, zegt hij. “Ik mis er zeker nog een stuk of vijf, sinds 2005. Maar hoe dan ook, het totaal aantal zaken is niet hoog.”
Het kan zijn dat fraude daadwerkelijk niet vaak voorkomt. “Ik weet niet goed of wat we binnen krijgen een topje van de ijsberg is, maar ik sluit het niet uit”, zegt vertrouwenspersoon Hol [Utrecht]. Het is de eeuwige zoektocht naar de dark numbers, zegt Schuyt: “Als we echt willen weten hoe vaak fraude voorkomt, moeten we het wetenschappelijk onderzoeken.” Wetenschappers, zegt hij, deden integriteitsonderzoeken onder ambtenaren en onder politieagenten. De integriteit van wetenschappers onderzochten ze niet.”
Peter Olsthoorn | 15-01-12 10:17
Reacties
anoniem | 15/01/12 om 11:49
Ach, waarom verbaast me dat nou niet?
nathan | 15/01/12 om 19:37
Ik kan een hele lijst met fraudeurs en oplichters aan een van de universiteiten op deze site zetten. Ook een aantal ministeries is daarbij betrokken. Echter het heeft totaal geen zin. Ik zal er één geven die wel vermakelijk is en onschuldig van aard is. Alhoewel, zie verderop.
In 1975 was een effect ontdekt met laserquenching. Bij 36 graden zou dat effect optreden voor natriumdamp in een laserholte. Een voordacht werd voorbereid voor een bijdrage op een congres voor natuurkundigen in Grenoble en ingestuurd. De meting gebeurde door het vaatje met de natrium te verwarmen en af te koelen, met als gevolg natrium damp met een spanning afhankelijk van de temperatuur. Toen het effect nog eens nader werd bekeken, bleek die temperatuur bij het afkoelen te horen. Bij het opwarmen was het effect pas bij 68 graden Celcius aanwezig. Aan de promovendus werd door dr. D. voorgesteld om te doen alsof de typiste een typefout had gemaakt en 63 had willen typen. De promovendus, toentertijd een bekende 800 meter-loper, werd binnen de kortste keren overspannen. De huisarts adviseerde hem meteen met zijn promotie te stoppen, wat hij ook deed.
Dr. D. las het verhaal op met als temperatuur 63 graden. U zult zeggen dat is toch niet erg. Neen, dat is het ook niet ware het niet, dat het eigenlijk een bijzonder effect was. Het lijkt wel of er vrije Natrium-atomen aan het glas geplakt blijven. Dus i.p.v. een spannend verhaal te vertellen wordt dit ‘foutje’ als typefout weggemoffeld.
Dit gesjoemel is van kruideniersniveau, die wel ervoor zorgde dat de hardloper direct met zijn promotie stopte. Had het enige gevolgen voor dr. D.? Neen hor. Het aanrommelen bleef.
WOII is wat dat betreft veel interessanter.