Veel minder geld naar wetenschap en onderwijs
‘Universiteiten en Berenschot jokken over overhead’
Promovendus legt zwakheden onderzoek bloot. Berenschot gaat opnieuw rekenen met andere cijfers.
Universiteiten beweren bij monde van hun club VNSU (geleid door Sijbolt Noorda, foto) dat ze minder dan 25 procent van hun budget uitgeven aan ondersteunende diensten, maar dat blijkt 31 procent te zijn. Dus besteden ze geen ruim 75 procent aan onderwijs en onderzoek maar 69 procent en kan er nog wel wat op de overhead worden bezuinigd.
Dat blijkt uit rekenwerk van promovendi onder wie Sjoerd Keulen die promotieonderzoek doet aan de Universiteit Amsterdam naar leiderschap in de Nederlandse politiek sedert 1945, met zeer boeiende thema’s. Deze slimme jongeman maakte even een uitstapje omdat hij de helft van de twee ton voor zijn onderzoek door het putje zag lopen. En passant werden ook de topsalarissen meegenomen. Daar komen we nog op terug.
De directe Rijksbijdrage bedraagt al 3 miljard euro per jaar, dus 6 procent daarvan is een slordige 180 miljoen eurootjes.
In maart 2011 antwoordde premier Rutte op Kamervragen van Tanja Jadnanansing (PvdA): “Het percentage van 25 tot 26 procent is vermoedelijk gebaseerd op de rapportage benchmark overhead universiteiten en hogescholen, opgesteld door de VSNU en de HBO-raad in samenwerking met Berenschot. Dit percentage betreft de omvang van de overhead bij onderwijsinstellingen. Onder overhead wordt verstaan het College van Bestuur en lijnmanagement, personeel en organisatie, financiën en control, informatisering en automatisering, marketing en communicatie, facilitaire zaken, juridische zaken en secretariaten.”
Keulen gebruikte dezelfde gegevens en dezelfde definitie van ondersteunend personeel als de VSNU zelf en door Rutte opgesomd. Van de werknemers aan universiteiten is volgens Keulen 43 procent zoet met ondersteuning en beheer. Daarvan is 12 procent direct in de weer voor het ondersteunen van studenten, onderwijs en onderzoek.
Vooral het aantal managers en communicatiemedewerkers is de afgelopen jaren gestegen, met respectievelijk 18 en 34 procent. Die laatste categorie zijn de figuren die de universiteit verkopen zoals met valse persberichten over zogenaamd wetenschappelijke resultaten van de gesponsorde melkboeren te Wageningen.
De VSNU laat het onderzoek uitvoeren door Berenschot. Ik heb de berekeningen van Keulen cs. voorgelegd aan Berenschot en de VSNU. Dr. Mark Huijben is als directeur van het Kenniscentrum Bedrijfsvoering van Berenschot verantwoordelijk en reageerde netjes en helder. De VSNU reageerde niet. Berenschot gebruikt de data van systeem WOPI dat de VSNU levert.
“Op basis van het systeem WOPI is het niet eenvoudig mogelijk om de overhead van universiteiten in kaart te brengen. Zo is een deel van de automatisering van een universiteit geen overhead, maar gericht op de primaire taak, het geven van onderwijs en het doen van onderzoek. Dat geldt ook voor diverse technische functies, denk aan mensen die meehelpen met practica. Voor nadere details over de gehanteerde definitie van overhead, verwijs ik naar mijn proefschrift.
We zijn op dit moment bezig met het nog nauwkeuriger in kaart brengen van de overhead van universiteiten, waarbij we de cijfers rechtstreeks van de universiteiten ontvangen. Dat zal een beter inzicht bieden, dan op basis van het centrale databestand WOPI.”
Mag ik hieruit opmaken dat u de kritiek van Keulen niet feitelijk kunt weerleggen?
“Jawel, in mijn onderzoek (in 2007) kwam ik dus uit op het genoemde percentage van 25 procent generieke overheadfuncties als percentage van de totale formatie. Let wel, dat wil niet zeggen dat een kwart van het budget overhead is, waarschijnlijk ligt dat percentage lager. Om dat percentage te kunnen berekenen, moet je de kosten van de overhead en van de totale organisatie in beeld brengen, dat zijn we nu aan het doen.”
Voorlopig krijgt Keulen dus gelijk en doet Berenschot het huiswerk nog eens over. Hier de uitleg van Keulen:
“De VSNU en Berenschot beweerden dat de overhead aan de universiteiten tussen 2005-2009 licht gedaald was: van 25,3 naar 24,8 procent. “Ik vind 25 procent bureaucratie te hoog’, zo beloofde staatssecretaris Zijlstra tijdens het overleg in de Commissie OCW op 23 maart 2011.
Dit percentage is nu al overschreden. Ondanks de beloftes van universiteiten en VSNU is de verhouding tussen staf en ondersteunend personeel (OBP) en wetenschappers en docenten (WP) de afgelopen jaren nauwelijks verbeterd: Die schommelt al jaren onveranderd rond de 44 procent OBP en 56 procent WP.
De belofte van de universiteiten om de overhead in te krimpen en zich meer te richten op het ‘primaire proces’ (onderzoek en onderwijs) werd gebroken, want het aantal ondersteuners in onderwijs- en onderzoek nam in de periode juist af.
De definitie van overhead is dezelfde als premier Rutte en de VSNU/HBO-raad zelf gebruiken. De medewerkers in de functiefamilie Studentgerichte Ondersteuning en Onderzoeks en Onderwijsondersteuning worden niet tot overhead gerekend.”
We komen nog een paar keer met een vervolg terug want dit raakt diep de steeds weer geëtaleerde wens om tot de top-5 qua kenniseconomie te komen.
Peter Olsthoorn | 27-09-11 08:45
Reacties
anoniem | 28/09/11 om 06:36
“Vooral het aantal managers en communicatiemedewerkers is de afgelopen jaren gestegen, met respectievelijk 18 en 34 procent”.
Op de afdeling van het Academische Ziekenhuis waar ik werk is dit zeker waar. In de laatste paar jaar heeft de manager van mijn afdeling er in ieder geval een teamleider bijgeplaatst (een informant uit haar eigen team) zodat ze nu afwisselend afwezig kunnen zijn. De leidinggevenden en teamleiders hoeven naar hun mening niet op de werkvloer, waar veel misloopt en grote achterstanden zijn, gemiddeld 4-5 uur per dag wordt gewerkt en de telefoon regelmatig van de haak wordt gelegd als er privebesprekingen zijn, aanwezig te zijn: de leiding is zonder verklaring afwezig en als er een verklaring moet komen omdat er teveel vragen worden gesteld zijn ze of naar een cursus overleggen, aan het thuiswerken of ziek.
“We zijn op dit moment bezig met het nog nauwkeuriger in kaart brengen van de overhead van universiteiten, waarbij we de cijfers rechtstreeks van de universiteiten ontvangen”.
Mooi zo, dat schiet op.
De leidinggevenden en managers worden niet gecontroleerd, ze kunnen doen en laten wat ze willen. Er zitten allerlei mensen in “ondersteunende” functies die maar wat vergaderingetjes plannen die nergens over gaan. De favoriete kernwoorden “terugkoppelen en back-uppen” wordt gedurende elke vergadering elk uur een paar maal herhaald. Er wordt wat teruggekoppeld en gebackupt. Door de bijeenkomsten wordt de schijn van ergens mee bezig zijn in ieder geval opgehouden.
Als het overal zo gaat zijn de overheadkosten zeker meer dan 70%.
Derk | 29/09/11 om 23:56
Dit is nonsense! De betreffende promovendus denken in een paar uur tijd een onderzoek van een jaar na te kunnen doen. Zie de reactie van Zijlstra:
Zijlstra:
“Ik heb het artikel ‘Universiteit geeft te lage cijfers overhead’ gelezen en ik wil graag de onjuiste veronderstelling hierin, dat de Vereniging van Universiteiten (VSNU) te lage cijfers geeft, rechtzetten. Het percentage van 25 procent overhead dat de VSNU meldt, is gebaseerd op een onderzoek naar de overhead bij universiteiten en hogescholen. Dit onderzoek, dat door onderzoeksbureau Berenschot is uitgevoerd, is gebaseerd op het aantal fte’s in de primaire processen (onderwijs en onderzoek) plus personeel met onderwijs- en onderzoeksondersteuning als taak en het aantal fte’s in overige functies. Hiervoor is het centrale administratiesysteem van de universiteiten gebruikt, waarbij een vertaalslag is gemaakt naar de definitie van zuivere overhead zoals Berenschot die hanteert.”
Klopt dus niks van wat die promovendi roepen.
anoniem | 01/10/11 om 07:12
Een kleine greep uit waar je je tijd zoal kunt doorbrengen als je bij een Universiteit of Academisch Ziekenhuis werkt:
Lesgeven, train de trainer, op weg naar…, werken met passie en plezier, leiderschapsontwikkeling, communiceren (als je doet wat je deed krijg je wat je kreeg), helder communiceren, de tijd de baas, inspirerende workshops voor persoonlijke groei, workshop conflicten, workshop omgaansvormen, workshop op maat, workshop stressmanagement, kort en bondig, de criticus ontmaskerd…….
http://www.vumc.nl/afdelingen/AmstelAcademie/maatwerkcle/
anoniem | 01/10/11 om 07:20
prijslijstje erbij.
http://www.vumc.nl/afdelingen-themas/27309/38954/38915/3129642/brochurecle2011.pdf
Onderaan het Pdf,je nog een speciale vermelding voor de “Innerlijke krijger”.
Anoniem | 25/10/12 om 12:39
Berenschot heeft weer een jaarlijkse contributie aangeboord door het management van de Hogescholen een excuus te geven voor wanbeheer.
Jozef van Kessel | 06/08/13 om 11:28
Mijn reactie: oncontroleerbaar gezever. De links en bronvermeldingen kloppen niet of zijn onvolledig. Volledig uit de duim gezogen dus.