Leugens.nl

Joop Daalmeijer, directeur van de NPS, doet er niet aan mee: 

De leugen over inperking van de omroepsalarissen

Het uitsluiten van eigen bedrijven van de Balkenende-norm was een poging om leegloop bij publieke omroep te voorkomen. Joop Daalmeijer, directeur NPS, windt er geen doekjes om.

Wat voorafging:

De Tweede Kamer nam een regeling BPPO aan om beloningen van presentatoren van de publieke omroep te maximaliseren volgens de ‘Balkenende-norm’, nu 181.000 euro per jaar. NRC publiceerde een lijst van een aanzienlijk aantal presentatoren dat declareert bij de omroepen met eigen bedrijven. Die ontlopen de normering. Op deze publiciteit reageerde omroepvoorzitter Henk Hagoort direct dat hij het ‘lek’ gaat dichten.

Deel 1: ons oog valt op artikel 8.2 uit het Beloningskader Presentatoren Publieke Omroep (BPPO) waarin expliciet bedrijven van presentatoren – zowel BV’s als eenmanszaken – worden uitgesloten van de verplichte maximalisatie van salarissen. We suggereren dat de genoemde uitzondering met opzet is gecreí«erd door de publieke omroep en dat NRC niets nieuws onthulde maar dat reeds vele jaren het declareren als freelancer door presentatoren gemeengoed is. Er is geen sprake van ‘constructies’ of ‘sluiproutes’ of ‘vluchtroutes’, met uitzondering van Caroline Tensen die de NCRV laat betalen door sponsor Postcode Loterij.

Deel 2: Het antwoord van het bestuur van de publieke omroep (NPO) op onze vragen over de passage met de uitzondering voor bedrijven van presentatoren. Samengevat zegt de NPO: deze uitzondering was opgenomen om juridische redenen en absoluut niet met de opzet om de normering te kunnen ontlopen met een groot aantal presentatoren. De verklaring is niet geloofwaardig, want er is geen enkele juridische noodzaak om dit toe te voegen.

Deel 3: antwoorden op onze vragen van het ministerie van OC&W de uitzondering voor bedrijven , plus de verdediging tot het uiterste van door minister Plasterk. Een motie tegen de uitzondering van GroenLinks wordt verworpen door ondermeer CDA, PvdA en VVD, partijen met de grootste belangen bij de publieke omroep.

In onderlinge contacten verweet de NOS Leugens.nl iets te beweren zonder onderbouwing. Wij vonden dat de NOS er niet in slaagde om duidelijk te maken waarom ze zelf het lek creí«erde in de BPPO.

We probeerden een aantal omroepdirecteuren te benaderen die bij de opzet van de BPPO betrokken waren. De meesten waren met vakantie, met uitzondering van Joop Daalmeijer van de NPS. De omroep met kwaliteitsprogramma’s betaalt onder meer (mede) de facturen van Jeroen Pauw en Jí¶rgen Raymann. Uit de jaarrekening 2008 blijkt dat de NPS 19 miljoen betaalt voor salarissen en 9,5 miljoen voor freelancers. De laatste groep declareert bruto, via een bedrijf. Joop Daalmeijer troffen we vrijdag laat nog achter het bureau

De heer Hagoort reageerde verrast op de NRC-publicatie en zei dat hij een lek ging dichten. Geen lek toch, maar het gaat toch om een jarenlang durende normale praktijk en gespeelde verrassing?

“Het gaat er natuurlijk om dat je bepaald talent binnen de publieke omroep wilt houden. Dan moet je daar wat extra’s aan kunnen betalen boven de Balkenende-norm. Dat is dus bekend. Binnen heel veel bedrijven wordt ook gewoon binnen de Balkenende-norm gewerkt. Mensen die heel veel verdienen bij de Publieke Omroep, daar stel ik ook m’n vraagtekens bij.

Met 181.000 euro heb je een buitengewoon mooi salaris dat niet veel mensen in Nederland hebben. En het blijft toch overheidsgeld. Ik vind dat in principe heel goed, maar je moet de discussie zuiver houden.

Je moet niet zeggen dat presentatoren dan constructies bedenken om iets te doen. Nee, in hun BV’s doen ze veel meer in dan alleen werken voor de publieke omroep. Zoals werk voor congressen, openingen en weet ik wat al niet. Die BV heeft er meer mee te maken hoe je met de fiscus omgaat dan hoe je met de Balkenende-norm omgaat.”

Exact, woorden als ‘sluiproute’ en ‘constructie’ worden veelal ten onrechte gebruikt, alsof er iets nieuws onder de zon is. Maar er dus sprake van het innen van honoraria via bedrijven, zowel BV’s en eenmanszaken, dat niet alleen normaal is maar ook al jaren bekend bij iedereen. Heeft Hagoort cs. dan die uitzondering in de regeling gezet om toch meer presentatoren het hogere salaris te kunnen blijven betalen?

“Binnen de hele discussie ging het nooit over de belasting, maar die paragraaf is erbij gekomen. De discussie ging oorspronkelijk over mensen die in vaste dienst waren bij de omroep, en meer verdienden dan binnen de CAO mogelijk was. Daarnaast bestonden natuurlijk altijd al de management-BV’s van presentatoren en de productiebedrijven. Die bestonden al heel lang. Niemand kijkt daar in Hilversum van op.”

Zelfs voor de eenmanszaken is in de regeling een uitzondering gecreí«erd. Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat dit met opzet is gedaan teneinde toch hoge beloningen te kunnen blijven betalen om te voorkomen dat er misschien een leegloop ontstaat…

“Ja, dat was ook zo. Maar het kan gaan om een eenmanszaak van een presentator met meerdere opdrachtgevers, die geen gezagsverhouding heeft met de opdrachtgever. Daar zijn eindeloze discussies over geweest, ook met de Belastingdienst. Dat ging dan bijvoorbeeld over Barend & Van Dorp. Is dat een bedrijf of zijn het de mensen zelf? Kan hun bedrijf iemand anders leveren voor de presentatieovereenkomst of niet?

Die discussie is begrijpelijk. Ik zou veeleer kijken naar wat het betekent voor de fiscus wat die mensen doen met de BV’s. Dat is interessanter. Als ze allemaal netjes hun vennootschapsbelasting betalen, is dat ook prima, net als geld reserveren voor hun pensioenvoorziening.

In vaste dienst betalen we hier een werkgeversdeel sociale lasten plus pensioenpremie, die opgeteld niet gering zijn. Dat betalen we niet aan mensen die in een BV zitten. In een BV moet je dat zelf betalen.”

Dan kun je dat bedrag van 181.000 euro dus bruteren als je de Balkenende-norm ook aan zelfstandigen met bedrijven wilt opleggen?

“Ja”

Als dan lang en breed bekend is dat bruto betaling de norm is voor betaling van presentatoren, vanwaar dan de veraste reactie van de heer Hagoort op de NRC-publicatie?

“Ja, voor een groot deel is dat de praktijk. Hagoort zit natuurlijk niet zozeer in de zakelijke relaties met die mensen. Hij zit bij het centrale gezag. Maar mensen die bij omroepen de leiding hebben en die de overeenkomsten met presentatoren afsluiten die weten dat wel zeker.”

En u wist het ook?

“Ja.”

En de directeuren van de omroepen hebben de inhoud van die regeling mede bepaald die uiteindelijk in de Tweede Kamer is gepresenteerd en aangenomen. Was u daar ook bij betrokken?

“Jazeker. Ja, ja , ja…”

En is die uitzondering voor presentatoren met een VAR voor een eigen bedrijf er volgens u ingezet om juridische redenen of om honoraria boven de Balkenende-norm te kunnen blijven betalen?

“Natuurlijk is dat laatste zo. Kijk, toen we voor het eerst over die regeling begonnen te praten was er nog geen crisis en ging het nog sky-high met betalingen bij de commercií«le omroepen. Presentatoren van de Publieke Omroep kregen naar zeggen het dubbele geboden bij de commercie dan ben je hem kwijt en het publiek kwijt rond die persoon en misschien ook een marktaandeel. Moet je dat laten gebeuren?

Die discussie is eindeloos doorgegaan. Je kreeg de recessie vervolgens, zodat wat minder evident is dat presentatoren die hier goed betaald krijgen het dubbele zouden kunnen gaan verdienen bij de commercie. Dat is wat verminderd, vandaar dat getal ‘vijf’ als uitzondering. Ik vind dat nogal discutabel. Zijn het er drie, of acht, of misschien twintig. Je kan er wel een aantal aanwijzen die bij een grote vermindering van hun beloning een gemakkelijke prooi voor de commercie zouden worden.

Veel mensen zullen niet vertrekken voor een riant aanbod elders, want er is meer dan alleen je honorarium. Omgeving, sfeer, collega’s, meer mogelijkheden. Maar er zijn dus ook mensen die voor veel meer geld zullen weggaan. Het zij zo.”

Nu dat na de publiciteit wordt aangepast zijn het er ook werkelijk vijf voor televisie en niet meer vijf plus al degenen die via een eigen bedrijf declareren?

“Ja, ik hoorde Hagoort zeggen dat hij naar die BV’s gaat kijken. Dat lijkt me prima, ga er maar naar kijken.”

Maar hij wist het al veel eerder dat al die BV’s er waren, samen met alle omroepdirecteuren met wie hij de regeling samen heeft opgesteld?

“Ja, jazeker. Wat NRC heeft geschreven is voor veel mensen in Den Haag misschien een eye-opener geweest, maar ik denk niet dat heel veel mensen in Hilversum dit niet wisten.”

Ook in de Tweede Kamer is tijdens het debat al – door Boris van der Ham van D66 – gezegd dat van de zestig veel verdienende presentatoren er waarschijnlijk dertig van de uitzondering gebruik zouden kunnen maken. Plasterk begon over voorbeelden van de schilder en de voetballer die nergens op sloegen om de oppositie de wind uit de zeilen te nemen…

“De discussie is overigens wel breder. Neem musici, acteurs, regisseurs die we hier voor tv of radio inhuren en betalen met publiek geld. Dat zijn nooit langlopende contracten. Halen we hier een solist binnen voor de Zaterdagmatinee dan kost dat soms ook 12.000 euro. Sla dat om naar een jaarinkomen, dan trek je de haren uit je hoofd als je minder dan een miljoen verdient.

Dat geldt natuurlijk in de gehele culturele sector, voor een groot gedeelte gesubsidieerd. Dirigenten, solisten, popartiesten die in een cultureel circuit optreden. Dat gaat vaak om hele hoge bedragen. Ik kan huilen als ik Cecilia Bartoli in het Concertgebouw mag horen zingen, maar ze gaat misschien wel met een jaarsalaris weg. Daar heb ik graag 150 euro voor over, maar daar komt nog flink subsidie bij. Dat geldt ook voor opera, toneel, theater, beeldende kunst. De focus ligt nu op de publieke omroep, maar je met naar de hele sector kijken waar overheidsgeld direct of indirect mee gemoeid is.”

In het
het jaarverslag 2008 en de Jaarrekening staat uw beloning niet gespecificeerd. Kun u zeggen wat uw honorarium is en dat van uw baas Gerd Leers (CDA en burgemeester Maastricht)?

“Ik heb een prima jaarsalaris van 160.000 euro. Daar zit de auto van de zaak dan al bij in. En dat vind ik een topsalaris. Het is weliswaar een zware baan met veel werk in de avond en het weekend, maar met veel minder uren en stress dan Peter-Jan Balkenende, dus prima betaald! En in ben van de publieke omroep, dus niet gevoelig voor aanbiedingen van de commercie, als ze me í¼berhaupt al willen hebben. Ik denk van niet, want ik ben al 63 en bij de commercie moet je vooral jong zijn.

De voorzitter van de NPS krijgt per jaar een vaste vergoeding van 5.000 euro en per vergadering (gemiddeld 6x per jaar) nog eens een vergoeding van 150 euro. Gerd Leers is iemand uit het openbaar bestuur en daar worden ook geen miljoenen betaald. Hij is met hart en ziel iemand van de publieke zaak en vindt een dergelijke honorering prima. Voorzitter van de NPS ben je niet voor het geld, maar omdat je vindt dat de NPS van belang is in de publieke omroep.”

En bent u in loondienst of declareert u via een bedrijf?

” Ik ben in loondienst. Gewoon een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. Niet lang meer, want ik ga volgend jaar met pensioen.”

(Rest nog de vraag of minister Plasterk op de hoogte was van dit opzetje van Hilversum om de regelin gtot een wassen neus te maken. Wat denkt u? )

Peter Olsthoorn | 25-10-09 12:33