Mediakrachtmeting van het jaar dreigt
‘RVD bluft tegen GeenStijl’
Webuitgave terecht koel tegenover dreigementen namens het Koninklijk Huis, zegt mediadeskundige.
Gelezen: GeenStijl
Willem-Alexander kocht geen iPhone kreeg een vervolg. En hoe; de populairste nieuwe publicatie van de afgelopen vijf jaar GeenStijl versus de machtigste dienst die media stuurt in Nederland.
De RVD meldt dat het ‘publiceren van foto’s van leden van het Koninklijk Huis die louter in de privé-sfeer liggen op juridische bezwaren stuit. “Publicatie zal niet op bezwaar van de RVD stuiten, indien de foto’s een zodanige nieuwswaarde hebben, in die zin dat zijn bijdragen aan een publiek debat van algemeen belang.
Winkelen kan in het licht van de mediacode en recente rechtspraak niet worden gezien als ‘nieuws’ omdat niet gezegd kan worden dat ‘winkelende leden Koninklijk Huis’ nieuws is in de zin van een bijdrage van aan het publieke debat van algemeen belang.
Iedereen winkelt wel eens, zo ook bekende personen. Ook het argument “een onschuldige foto” dat u gebruikt om te suggereren dat het onredelijk is bezwaar te maken tegen publicatie is niet correct. Juist die formulering erkent dat de foto zowel privé is, als overduidelijk geen bijdrage levert aan het publieke debat van algemeen belang.”
Bij het betreffende bericht op de site van de Duitse krant Bild zijn de foto’s op last van de RVD inmiddels verwijderd. De RVD suggereert dat GeenStijl-chef Ambroos Wiegers heeft beloofd om de foto te verwijderen: “Hij heeft telefonisch aangegeven de foto weg te willen halen maar dan wel op voorwaarde dat Bild dat ook zou doen.”
De brief is ondertekend door ‘Pers en Protocol’ van de RVD zonder naam van een persoon. Dat vindt de andere chef van GeenStijl, Dominique Weesie, in een commentaar op de sommatie onfatsoenlijk.
Weesie, abusievelijk met ‘mevrouw’ aangesproken door de RVD, wijst verwijdering af: “U komt, ons inziens in ieder geval, niet met steekhoudende argumenten die ons hebben doen besluiten de ”˜gewraakte’ foto te verwijderen. U beroept zich op een eenzijdig afgegeven mediacode, waaraan elk medium dat over het Koninklijk Huis publiceert, zich zou moeten houden”¦
Zoals al in een eerder schrijven vermeld zijn wij niet uit op schending van die privacy. In het verleden niet, nu niet en ook in de toekomst niet. Het stuit ons echter tegen de borst wanneer u gaat bepalen wat nieuws is en wat niet.”
De betreffende voorlichter bij de RVD namens het Koninklijk Huis is Chris Breedveld. Van hem is de fax aan GeenStijl afkomstig. Hij kon heden geen commentaar geven, morgen weer.
In de Mediacode, opgesteld door de RVD in 2005 staat:
“De persoonlijke levenssfeer van de leden van het Koninklijk Huis wordt gerespecteerd, dat wil zeggen, dat zij er op mogen vertrouwen met rust gelaten te worden op de momenten, dat zij niet op grond van hun officií«le functies naar buiten treden”¦
Het ”˜met rust laten’ houdt met name in, dat leden van het Koninklijk Huis verschoond blijven van achtervolgende en /of bespiedende fotografen en/of verslaggevers met als doel het maken van foto-opnamen en / of het uitlokken van mondelinge reacties.”
De code is opgesteld voor journalisten. Als ze de code onderschrijven, kunnen ze toegang krijgen tot ‘persmomenten’. Schenden ze de code dan worden ze daarvan uitgesloten of lopen ze het risico gedaagd te worden.
GeenStijl tekende de code nimmer. Ze is wel gehouden aan de privacywet en jurisprudentie. Belangrijkste deskundige op dit terrein is Gerard Schuijt die uitgebreid publiceerde over het Hof en de pers. Hij wijst eerst op de belangrijkste zaak in Europees recht, die van Caroline van Hannover, beter bekend als Caroline van Monaco. Ze procedeerde tegen publicatie van privé foto’s in Duitse roddelbladen.
Carolina won die zaak grotendeels. Het Europese Hof vond, anders dan Duitse rechtbanken, haar privacy overwegend belangrijker dan de persvrijheid. De Duitse pers kwam in opstand. Het Europese Hof voerde, net als de RVD, het begrip ‘van belang voor het publiek debat’ op. De vraag is ook of het winkelen van Willem-Alexander bij Apple van belang is voor een debat. Is het meer dan privé nieuws?
Is het feit dat hij Apple gebruikt van belang? De iPhone van Apple is een nieuwsonderwerp, het al dan niet kopen van dat ding voor gebruik in Nederland ook. De RVD heeft zelf aangegeven dat de prins en Máxima geen iPhone hebben gekocht. Dat kan ook een rechter beschouwen als een bijdrage aan een publiek debat door de RVD zelf. Zo meent Leugens.nl.
Schuijt publiceerde over de zaak-Carolina. Het gaat altijd om de afweging tussen bescherming van de persoonlijke levenssfeer tegen de (pers)vrijheid van publicatie. Ingeval van de foto van winkelende Van Oranjes bij Apple op 5th Avenue bij GeenStijl zegt Gerard Schuijt tegen Leugens.nl:
“Ik heb de brief van de RVD gelezen op GeenStijl. De RVD gaat ervan uit dat elke foto van Willem-Alexander in de openbaarheid verboden kan worden. Het boe roepen van de RVD gaat ver.
In het kader van de jurisprudentie is duidelijk dat ze niet mogen lastiggevallen. Er is geen aanwijzing dat ze zijn gestalkt. Dan is het de vraag of de RVD iedere foto gemaakt die niet het knippen van een lintje betreft, mag verbieden.
Daar heb ik zo m’n twijfels over. Ik vind dat de RVD erg hoog van de toren blaast. GeenStijl houdt haar poot stijf. Dat is te begrijpen. Ik vind dat de RVD erg bluft.”
Een rechtszaak tussen de RVD en GeenStijl kan boeiend worden.
Peter Olsthoorn | 28-11-07 22:03
Reacties
Raymond van Heul | 01/12/07 om 17:23
De mediacode is door geen enkele journalist ondertekend, hij dient onderschreven te worden, hetgeen zoveel betekent dat je er mee eens bent als je deel wil nemen aan persmomenten van het Koninklijk Huis. Het is niet de RVD die het publiceren van foto’s van privémomenten verbiedt, maar de rechter die telkens weer bevestigd dat die publicaties onrechtmatig zijn. Iedereen mag dus foto’s nemen van Willem-Alexander (mits niet door hinderlijk achtervolgen), maar dan mogen ze nog niet gepubliceerd worden. Het EHvRM in Straatsburg gaat er vanuit dat de grondrechten geen rangorde kennen en dat het je beroepen op één grondrecht, niet automatisch het recht geeft inbreuk te plegen op een ander grondrecht. Professor Schuyt is van voor deze zienswijze en heeft in zijn werk de nieuwste interpretatie van het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens op dit gebied nog niet geaccepteerd of willen accepteren. ALs alle media, inclusief de internetmedia zoals Geen Stijl demediacode zouden accepteren en naleven, wordt die niet in het Nederlands recht gecodificeerd ,wat nu door al die gewonnen rechtszaken van het Koninklijk Huis tegen verschillende media wel gebeurt! Dat is voor het Nederlandse recht ook geen goede zaak, maar hier hoop ik in mijn proefschrift (niet promoverend bij Schuyt!!) uitgebreid op terug te komen.
David Rietveld | 02/12/07 om 19:49
@Raymond: ik begrijp je opwinding niet. Dat is toch wat Schuyt met de dubbele noodzakelijkheidstoets bedoeld? Natuurlijk geeft een beroep niet automatisch een recht. Maar dat geldt tweezijdig: het recht op privacy geeft het Koninklijk Huis ook niet automatisch het recht om de vrijheid van meningsuiting/informatiegaring in te perken.